१०७ संस्कृत क्रियापद र तिनको नेपाली-अंग्रेजी अर्थ

क्र.सं.	संस्कृत कृयापद	नेपाली अर्थ	अंग्रेजी अर्थ
१	अजति	अघि बढाउँछ	to drive, to propel, to throw
२	अत्ति	खान्छ, उपभोग गर्छ	to eat, consume, devour
३	अपोहति	निको पार्छ, हटाउँछ, अस्वीकार गर्छ	to push away, to heal, avoid, deny, to give up
४	अस्ति	छ, हो,	to be, to exist, to belong
५	अस्मि	छु, हुँ	am
६	इष्	इच्छा वा कामना गर्नु	to wish
७	उपनिषद्	नजिक बस्नु (ज्ञानका लागि गुरूको नजिक)	to sit down near to,to approach
८	एति	जान्छ, हिड्छ, पछ्याउँछ, फैलन्छ, अघि बढ्छ, देखिन्छ	to go, walk,   to flow,  to blow,  to advance, spread, get about,to succeed, to appear
९	cf]षति	जल्छ, दण्डित गर्छ, चोख्याउँछ	to burn, burn down,to punish, chastise
०	कर्षति	तान्छ हलो जोत्छ च्यात्छ	to draw, drag, pull, tear, to plough, to tear out
११	कृ	गर्नु	do, perform, act
१२	क्रुञ्च	बक्ररेखा बनाउनु, टेढिनु, खुम्च्याउनु, सानो पार्नु, नजिकिनु	to curve or make curved, to be crooked, move crookedly,to shrink, to make small, lessen, to go towards, approach
१३	क्षल्	धुनु	wash
१४	क्षेति	गोप्यरूपले बस्छ, शान्त रहन्छ, रोक्छ, सुटुक्क जान्छ	to abide, stay, dwell, reside,  to remain, be quiet,  to inhabit, to go, move
१५	खादति	खान्छ	to chew, bite, eat, devour, feed, prey upon, to hurt, to ruin
१६	गच्छति	जान्छ, रवाना हुन्छ सम्भोग गर्छ, मर्छ	to go, move, go away, set out, to decease, die
१७	गण्	गणना गर्नु	to count,  to calculate
१८	गुञ्जति	गुञ्जन्छ	to buzz, hum
१९	गृणाति	प्रशंसा गर्छ, ससम्मान सम्बोधन गर्छ	to mention with praise, praise, extol, to pronounce, recite
२०	ग्रसति	निल्छ, ग्रसित गर्छ, दबाउँछ, वेवास्ता गर्छ	to swallow up, cause to disappear,  to eclipse ,  to swallow or slur over words,  to suppress, stop or neglect (a lawsuit),  to consume, swallow
२१	चरति	हिड्छ, भैfतारिन्छ, फैलन्छ हुडल्छ	go, walk, move, stir, roam about, wander, to spread
२२	चुर्	चोर्नु	to steal, to rob, to cause to disappear
२३	जनति	जन्माउँछ सिर्जना गर्छ	to give birth to, beget, create, cause, produce
२४	जानाति	जान्दछ	to know, to understand, comprehend, to notice
२५	जीवति	बाँच्छ जीवित हुन्छ, पोस्छ, हुर्काउँछ	to live, be or remain alive, to nourish, bring up
२६	तक्षति	ताच्छ, काट्छ चिल्लाउँछ	to form by cutting, plane, chisel, chop,  to cut, split
२७	तनोति	फैलन्छ बिस्तिर्ण हुन्छ	to extend, spread, be diffused, to protract
२८	तन्	फैलनु, बिस्तिर्ण हुनु	to stretch, to spread
२९	तन्यति	गर्जन्छ प्रतिध्वनित हुन्छ	to resound, roar
३०	तपति	ताप दिन्छ चम्कन्छ, तातो पार्छ, पीडित हुन्छ	to give out heat, be hot, shine, to suffer pain
३१	तरति	पा}डन्छ, पार गर्छ, तर्छ, सफलता पाउँछ	to pass across or over, cross over (a river), sail across ,   to float, swim
३२	तिष्ठति	बस्छ, यथास्थितिमा रहन्छ उपस्थित हुन्छ अस्तित्वमा रहन्छ	to stay, remain, continue in any condition or action, to be, exist, be present
३३	तुद्	धकेल्नु, उद्वेलित गर्नु	to push,  to strike
३४	तुष्	सन्तुष्ट हुनु	to like (with inst.), to be pleased
३५	तृष्यति	तिर्खाउँछ, तिर्खा जगाउँछ	to be thirsty, thirst, thirst for
३६	त्विष्	चम्कनु	to shine
३७	ददाति	दिन्छ, प्रदान गर्छ चढाउँछ समर्पण गर्छ	to give, bestow, grant, yield, impart , present , offer to
३८	दधाति	राख्छ प्रदान गर्छ, नियुक्त गर्छ	to put, place, set, lay in or on,  to destine for, bestow on, present or impart to,  to appoint, establish,  to render
३९	दहति	पोल्छ दर्फराउँछ, तनाव/पीडा दिन्छ	to torment, torture, pain, distress, disturb, grieve, to burn
४०	दाम्यति	रत्याउँछ, नरम व्यवहारको बनाउँछ	to tame
४१	दिव्	खेल्नु, जुवा खेल्नु, मनोरञ्जन गर्नु	to play, gamble, entertain
४२	दिशति	देखाउँछ आदेश दिन्छ प्रवर्ध्दन गर्छ	to point out, show, exhibit, to order, command, bid
४३	दुष्यति	दुष्ट/भ्रष्ट हुन्छ, बर्बाद हुन्छ, अपवित्र हुन्छ	to become bad or corrupted, to be ruined, perish,
४४	दृश्	देख्नु, हेर्नु	see, look
४५	देग्धि	अभिषेक गर्छ बृध्दि/जम्मा गर्छ,	to anoint/ smear/ plaster,    to increase, accumulate
४६	द्यति	आबध्द गर्छ, बाँध्छ	to bind
४७	द्राति	दगुर्छ, छिटो गर्छ	to run, make haste
४८	द्रायति	सुत्छ	to sleep
४९	द्रुह्यति	चोट पु–याउँछ, द्रोह गर्छ, शत्रुता गर्छ	to hurt, seek to harm, be hostile to, to be a foe or rival
५०	द्वेष्टि	घृणा गर्छ/प्रदर्शन गर्छ, प्रतिद्वन्दी बन्छ	to hate, show hatred against, to be a rival
५१	धयति	चुस्छ, चुसाउँछ, पोषित गर्छ	to suck, drink, suck or drink in, to give suck, nourish
५२	धरति	धारण गर्छ, कायम राख्छ, प्रयोगमा ल्याउँछ, उध्दरण गर्छ	to hold, bear (also bring forth), carry, maintain, preserve, keep, possess, have, use, employ, practise, undergo
५३	धृष्णोति	धृष्टता गर्छ उल्लंघन गर्न खोज्छ	to be bold or courageous or confident or proud  to dare or venture, to offend,  overpower, overcome
५४	निन्द्	आरोप लाउनु, निन्दा गर्नु	to blame, accuse
५५	नृत्यति	नाच्छ, प्रतिनिधित्व गर्छ	dance ,  act on stage, represent
५६	पचति	पकाउँछ, पाक्छ, परिपक्व हुन्छ, पचाउँछ	to cook, bake, roast, boil, to digest, to ripen, mature,
५७	पतति	बत्तिन्छ, खस्छ डुब्छ हुइँकिन्छ	to fly, soar, rush on, fall or sink
५८	पर्दते	पाध्छ अपानवायू छोड्छ	to fart
५९	पाति	ख्याल गर्छ, संरक्षण गर्छ, जोगाउँछ	to watch, keep, preserve ,  to protect from, defend
६०	पिपर्ति	भर्छ, तृप्त पार्छ, हुर्काउँछ, उध्दार गर्छ, उत्कृष्ट हुन्छ, प्रवर्ध्दन गर्छ	rescue, save, protect, escort, further, promote, excel,  to sate, cherish, nourish , bring up, to fill
६१	पिवति	पिउँछ	to drink, quaff, suck, sip, swallow, to imbibe
६२	पृच्छति	सोध्छ, जिज्ञासा राख्छ	to ask, question, interrogate, to consult the future
६३	प्रवते	प्रकट हुन्छ एक्कासी देखा पर्छ	to spring up, (causative) to reach to
६४	प्रीणाति	प्रसन्न हुन्छ/पार्छ सन्तुष्ट पार्छ	to please, gladden, delight, cheer, soothe, propitiate
६५	बर्हयति	उप्काउँछ, उखेल्छ, सुदृढ गर्छ	to cause to tear, pluck, root up, to invigorate
६६	बोधति	जान्दछ, बुझ्छ, जगाउँछ	to wake, to know, to understand
६७	भनति	भन्छ, बोलाउँछ, घोषणा गर्छ	to sound, resound, call aloud, speak, declare
६८	भरति	आड दिन्छ, कायम राख्छ सहन्छ	to bear, carry, to support, to maintain
६९	भवति	हुन्छ, घटित हुन्छ	to become,  to happen, to constitute
७०	भाति	चम्काउँछ, चम्किलो हुन्छ, देखिन्छ	to shine, be bright or luminous, to be, exist
७१	भुरति	धड्किन्छ, काँप्छ, हलचल हुन्छ	to palpitate, to quiver, to stir
७२	मन्यते	मान्छ, अनुमान गर्छ, टक्र्याउँछ	to think, believe, imagine, suppose, to offer, present
७३	यभति	मैथुन गर्छ, संभोग गर्छ	to copulate
७४	रम्	रमाउनु, आनन्द लिनु	enjoy, rejoice
७५	रूह्	हुर्काउनु, चढ्नु,	to grow, climb उदाहरणः अपि तव बीजानि प्रारोहत्?
७६	रोचते	चम्किन्छ, राम्रो/स्वीकार्य लाग्छ, खुशी मान्छ	to shine, be bright or radiant or resplendent
७७	लभते	पाउँछ, लैजान्छ, भेट्टाउँछ प्राप्त गर्छ	to take, seize, catch , to catch sight of, meet with, find
७८	लषति	कामना गर्छ, चाहना राख्छ, नजिक हुन्छ	to wish, desire, to strive after, approach
७९	वच्	भन्नु	to say
८०	वद्	भन्नु, बोल्नु	to speak
८१	वमति	बमन गर्छ, थुक्छ, बाहिर निकाल्छ	to vomit, spit out, eject, to emit, send forth, give out
८२	वयति	बुन्छ	to spin, weave
८३	वर्तते	रहन्छ, घुम्छ	to turn, to roll, to be, to exist
८४	वसति	बस्छ, बासस्थान, गुँड	dwelling, abiding, sojourn, a dwelling-place, a nest
८५	वस्ते	लगाउँछ, लगानी गर्छ, प्रवेश गर्छ	to put on, invest, wear (clothes etc.),to assume (a form etc.), to enter into
८६	वहति	बोक्छ, लैजान्छ, चढाउँछ, अघि बढ्छ, नेतृत्व गर्छ	to carry, transport, convey, to offer (a sacrifice), to lead, to lead towards, to bring, procure, bestow
८७	वह्	बग्नु, लैजानु	to carry
८८	वाति	बग्छ (हावा), चोट पार्छ, गन्ध छोड्छ	to blow (as the wind), to hurt, injure, to emit an odour
८९	विन्द्	पाउनु, प्राप्त गर्नु	to find, to get
९०	वृणोति	वरण गर्छ, छान्छ, रोज्छ, सल्लाह लिन्छ	to choose in marriage, woo, select, choose for one's self,
९१	वेत्ति	जान्दछ, बुझ्छ, सम्झन्छ, ब्याख्या गर्छ	to know, understand, perceive, learn, observe, remember, to teach, explain
९२	श्रद्दधाति	श्रध्दा गर्छ, आश गर्छ, सहमति दिन्छ	to have faith or faithfulness, to consent, assent to, approve, welcome, to expect anything,
९३	श्रयति	भर पर्छ, आड लिन्छ, सम्मान गर्छ	to cause to lean or rest on, to honour, worship
९४	श्रायति	पकाउँछ, मीठो पार्छ, परिपक्व पार्छ	to cook, boil, seethe, mature, ripen ,   to sweat
९५	श्रीणति	मिसाउँछ, पकाउँछ, आगो लगाउँछ	to mix, mingle, cook, to burn, flame, diffuse light
९६	ष्ठीवति	थुक्छ	to spit, spit out, expectorate, spit upon
९७	सचते	जोडिन्छ, एकाकार हुन्छ, सम्बन्ध राख्छ	to be associated or united with, have to do with,
९८	सीदति	बस्छ, फतक्कै गल्छ, डुब्छ	to sit down, to sink down, sink into distress
९९	सुरति	शासन गर्छ, चम्कन्छ, महामानव बन्छ	to rule, possess supreme or superhuman power, to shine
१००	सुवति	अघि बढ्छ, सजीव पार्छ, हुत्याउँछ	to set in motion, urge, impel, vivify, create, produce ,  to hurl upon
१०१	स्निह्	माया गर्नु	to love
१०२	स्मयते	मुस्काउँछ, हाँस्छ, चम्कन्छ (हिमाल)	to smile, laugh, to blush, to shine
१०३	स्मरति	स्मरण गर्छ, सम्झन्छ	to remember, to recollect
१०४	स्रवति	बग्छ, चुहुन्छ	to flow
१०५	हन्ति	हान्छ, पिट्छ, मार्छ, खत्तम पार्छ	to strike, beat, to smite, slay, hit, kill, mar, destroy
१०६	हरति	खोस्छ, चढाउँछ (देउतालाइ), टुक्राएर लैजान्छ, आघात पार्छ, शरीरको भाग चुँडाल्छ	to take, bear, carry, convey, fetch, bring, to offer, present, to turn away, avert, to shoot or cut or hew off, sever
१०७	ह्वरति	बाङ्गिन्छ, टेढिन्छ, ठोकिन्छ, लोट्छ	to deviate or diverge from the right line ,  to be crooked or curved, to stumble, fall, down
स्रोतः विकिशनरी तथा आफ्नै अनुवाद