समयरेखा
हरेक महिना
एक रात
जब आकाश पूर्णचन्द्रले
शोभायमान हुन्छ,
मेरी आमा मेरी छोरीएक रात
जब आकाश पूर्णचन्द्रले
शोभायमान हुन्छ,
मनभरी उत्साह बोकेर उत्तिकै उत्साह लिएर
गाईको घ्यूमा मोलेको दूरदर्शक यन्त्र अनि
कपासे बत्ती सल्काएर अरु ज्यामितीय उपकरण बोकेर
भरी कलशसहित अध्ययनकक्षको झ्याल खोल्दै
मैरीको छेउमा पुग्नुहुन्छ, यन्त्रको लेन्स मिलाउँदै
बत्ती, जुनको प्रभामण्डलमा एङ्गल सोझ्याउँछिन्
वरीपरी घुमाएर बत्ती निभाउँछिन् कोठाको
जलधारा दिनुहुन्छ । र पेन्सिलले धर्सा कोर्छिन् ।
आमाका आँखामा चन्द्रदेउता छोरीका आँखामा चन्द्रमामा
आमाका बैशालु दिन सम्झाउँदै ल्याण्डरोभरले कोरेको छ—
उहाँको पूर्णताको सम्झना दिन्छन् देब्रे गालामा खतहरु
आफ्ना ती दिनहरु सम्झेर उप्काएको छ चट्टानहरु
पियाको प्रथम चुम्बनको झल्कोमा हुत्याएको छ धर्तीको प्रयोगशालामा
पुछ्न खोज्नुहुन्छ हातले सलक्क आफ्ना कृत्यका तस्वीरहरु
चन्द्रदेउताका अनुहारका काला धर्साहरु । छोडेको छ प्रदुषणका अवयवहरु ।
बालापनदेखि नै मेरी आमाले आफ्नी हजुरआमाको देउतामाथि
पुज्ने गरेको देउता मान्छेले गाडी गुडाउँदा
केटाकेटी देखेर हाँसेका रे गति, अक्ष र कक्षको नापोमा
उनीमाथि ग्रहणले लपेट्दा ग्रहणका बेला प्रकाशको
कसरी सहनसक्नुहुन्छ र आमा ! अवशोषण र परावर्तनको त्रिज्यामा
छटपटाउनु हुन्छ पीडाले रुमल्लिई रहन्छिन् छोरी
नुहाएर पवित्र पारी आफूलाई कता कता हिसाव मिल्दैन उनको
छोड् चमारे छोड् भनेर खगोलशास्त्रीका हिसाब सम्झेर
गुहार माग्नुहुन्छ चन्द्रदेउताका निम्ति गुहार माग्छिन् उनी इन्टरनेटमा
आमाका मनमा सल्कन्छ ग्रास भित्रभित्रै द्वन्द चल्छ उनको मनभरी
यो क्षण असह्य हुन्छ आमालाई । दिक्दार लाग्छ छोरीलाई।
आमाको सधैंको साथी हो यो चन्द्रमा मेरी छोरी
जसलाई हेरेर चन्दा मामा भन्थिन् चन्द्रमालाई
आमाको आकास आफ्नो हुन्थ्यो हामी ढोग्न लगाउँथ्यौं
ढीकीमा घानहाल्ने भान्सामा उनी रोएको बेला
झाँतो रिगाउन जाने पाहुना धेरै आएको बेला
भैंसीलाई पानी तताउने धैया धैया पार्दै म
र डोरो पर्ने बेला खुट्टयाउनु हुन्थ्यो उहाँ । भुलाउँथें चन्द्रमासँगै ।
ती दिन गए त के भो ? ती दिन गए त के भो ?
आस्था उही छ समय बदलिएको छ
आल्हाद उही छ ज्ञानको क्षितिज बढेको छ
आफ्ना बुढ्यौलीका धर्साहरु छामेर आफ्ना किताबी ज्ञानका धर्का छामेर
चन्द्रमाका धर्साहरुसँग दाँज्नुहुन्छ आमा चन्द्रधरातलका काला धर्साहरुमा
तर उल्कापिण्डको प्रहारका खाल्टाहरु
चन्द्रमाकौ यौवन उही छ आगामी उल्कापतनका तिथिमितिहरु
उनको मोहकता उही छ चन्द्रमामा मान्छेले फालेका
केबल आफूमात्रै जुठा टपरीहरु,
खिइँदै, कुरुप हुँदै गएकोमा उफ् ! यिनै ज्ञानका टुक्राहरु
बिस्मात हुन्छ आमालाई कहिलेकाहीं, जब मष्तिष्कमा घुम्न थाल्छन्
चन्द्रमा देउता हुन् मान्छेको पहिलो चन्द्रपदचापप्रति
त्यसैले त उनी सधैं उस्तै छन् उनी बिरक्तिन थाल्छिन्
आमाको बिश्वास अझ दह्रो हुन्छ यहाँ । आफ्नै ज्ञानले चिथोर्छ यहाँ ।
मेरी आमा, मेरी छोरी,
हजार चन्द्रमाको दर्शन गरेर केही पूर्णचन्द्र र बलयग्रहणहरुको
चौरासी पूजा लगाउने सुक्ष्म अध्ययन गरेर
र कारण र प्रभाव मूल्यांकन गर्छिन्
धान्यपर्वत दान गर्ने चाँडै ठोकिन लागेको उल्कापिण्ड
अनि मरेपछि चन्द्रलोक पुग्ने चन्द्रकक्षबाट पर हुत्याउन
प्रबल आशामा रमाउनुहुन्छ, चन्द्रमा गेष्टहाउसको प्रदुषण
तसर्थ आमा इको—रिसाइकल गर्न
प्रत्येक पूर्णचन्द्रदर्शनसँगै प्रत्येक अध्ययनको अध्यायसँगै
प्रफुल्ल हुनुहुन्छ चन्द्रपर्यावरणको वकालत गर्दै
सधैं मेरो मैरीमाथिको जून नयाँ अभियानको शुरुवात गर्न
खुशीको पोको बोकेर आउँछ परियोजना प्रस्ताव हुत्याउँछिन्
श्रद्धाको फूलसँगै एक निराशा चिमोट्नआउँछ
मेरी आमाको लागि । मेरी छोरीका लागि ।
यी दुई ध्रुवहरुका बीच
म घडीको पेण्डुलमझैं
कहिले यता ठोकिन्छु कहिले उता
कहिले आमालाई लाखबत्तीको जोहो गर्नु छ
कहिले छोरीलाई शक्तिशाली दूरदर्शकयन्त्रको ब्यवस्था
अज्ञानको साम्राज्यमा आमाको अपरिमेय खुसी
ज्ञानको गङ्गामा छोरीले भेटेको बेचैनी
कुन सहज होला जीवनका लागि... ?
पेण्डुलमले घडीको कन्पटीमा ठोक्छ
...रातको दश बज्यो...।
मिनेसावा छात्रावास
योकोहामा
राती २।१५ बजे
२०६४।०६।०६
हरिपरिवर्तिनी एकादशी
No comments:
Post a Comment